معلم خصوصی نگیرید؛ اگر حواستان به این 10 نکته ضروری نیست!
معلم خصوصی و تدریس خصوصی رفته رفته با گذشت زمان تقریبا یک نیاز پر رنگ برای آموزش دروس دانش آموزان شده و سوالی که برای دانش آموزان و خانواده هایشان پیش میاد اینه که چطوری یک معلم خصوصی پیدا کنم که بعد از صرف هزینه و زمان نتیجه مد نظرم رو بگیرم؟ اگه بخوام یک معلم خصوصی انتخاب کنم باید از کجا بفهمم سواد خوبی داره و میتونه خوب منتقل کنه؟ آیا هزینه یک جلسه تدریس خصوصی ریاضی که معلم درخواست می کنه منصفانه هست؟ چطوری یک مدرسی که شناختی از گذشته اش ندارم اعتماد کنم و به خونه خودمون راه بدم؟ با معلم خصوصی آنلاین میتونم تو امتحانات موفق باشم؟ یا بهترین معلم ریاضی اطرافم رو از کجا پیدا کنم؟ اگه این سوالات یا مشابهشون ذهن شما رو مشغول کرده با توجه به تجربه تدریس خصوصی زیاد و فعالیت تخصصی در حوضه تدریس خصوصی در سایت “استاد ریاضی” می خواهم ملاک های مهمی را برای انتخاب یک معلم خصوصی توضیح بدم
اصلا چرا باید معلم خصوصی بگیرم؟
تدریس خصوصی پدیده‌ای ناشی از نارسایی های نظام آموزشی در کشوره که اگه این نظام آموزشی خوب و با ساختاری قدرتمند بود نیازی به معلم خصوصی نبود،مثلاً در درس زبان انگلیسی، انگشت شمارند دانش آموزایی که پس از شش سال تحصیل در این درس بتونند با یک گردشگر خارجی صحبت کنند. اما زبان آموزای بسیاری دور برمون دیدیم که با سابقه دو ترم حضور در کلاس های خصوصی، به قول معروف مثل بلبل انگلیسی حرف میزنند!. از طرفی هم آموزش از طریق مدرسه ها چون معلمین زمان کافی برای رسیدگی به همه دانش آموزان رو ندارن فقط دانش آموزان مستعد می تونند همگام با معلم خود پیش برن. و به دلیل تعداد میلیونی و بسیار بالای دانش آموزان هرساله بازار داغی در این صنعت وجود داره که معلمین و آموزشگاه های زیادی از اون درآمد زایی می کنن؛ معلمین خصوصی در منزل که نظام مند و قابل کنترل هم نیستن به سه دسته تقسیم میشن:
1. معلمین شاغل و یا بازنشسته آموزش و پرورش 2. عده‌ای غیر شاغل در آموزش پرورش که دارای مهارت و تجارب تدریس خوبی هستند 3. عده‌ای که نه هیچ تخصصی در زمینه تدریس خصوصی دارند و به دلیل اینکه شغلی ندارند و دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی هستند به این شغل روی آوردند.
بین گروه اول و دوم بایستی با ملاک های انتخاب درست اقدام به انتخاب کنیم اما هر ساله خانواده های زیادی ناخواسته در دام گروه سوم میفتن که دچار زیان مالی شده و اغلب دانش آموز هم دچار عدم اعتماد بنفس برای یادگیری میشن که لطمه روحی بزرگی محسوب میشه.
ملاک های انتخاب معلم خصوصی
جنسیت معلم خصوصی مهمه؟
شاید در نگاه اول خیلی سوال پیش پا افتاده ای باشه اما این مسئله به دلیل فرهنگی که در اون بزرگ شدیم و فرهنگ افراد حاضر در جامعه مسئله مهمی محسوب میشه. استثنای این قضیه برای دانش آموزان دوره پایه ابتداییه که تقریبا مهم نیست جنسیت معلم خصوصی چی باشه فقط باید بتونه با کودک شما که سن پایینی داره خوب ارتباط برقرار کنه و مهارت تدریس خوبی داشته باشه، اما برای دانش آموزان متوسطه بهتره که از معلم هم جنس برای تدریس انتخاب بشه چون دانش آموزان در این سن تو رنج نوجوانی قرار دارن و تازه با احساسات و عواطف خودشون آشنا میشن وجود یک معلم هم جنس احساس راحتی بیشتری به دانش آموز میده تا هنگام آموزش هیچ گونه دغدغه‌ی ذهنی که ربطی به درس نداره نداشته باشه. اما اگر فرهنگ تربیتی دانش آموز از کودکی متفاوت باشه و تعهدات رفتاری معلم ثابت شده باشه این مورد اهمیت زیادی نداره اما چون می خوایم یک شخصی که شناختی از رفتار و تعهدات اخلاقی اون نداریم به خونه خودمون راه بدیم بهتره به ایم مسئله توجه بشه.
مدرک مدرس چی باشه؟
اعتقاد شخصی و تجربه ما ثابت کرده این مورد کیفیت تدریس رو تضمین نمی کنه،خیلی از معلمین با مدرک دیپلم برای دانش آموزای ابتدایی خیلی بهتر از افراد دارای مدرک دکتری باشن چون که مدرک مثلا لیسانس یا فوق لیسانس هر رشته ای فقط این رو ثابت می کنه که اون فرد از نظر علمی تایید شده اما آیا توانایی انتقال اون مطلب رو داره؟ شاید یک معلمی جدول ضرب رو به جوری یاد بده که تا سالیان سال بتونیم راحت محاسبات ذهنی داشته باشیم اما خود اون معلم حتی اصن تحصیلات مرتبط با ریاضی نداشته باشه ولی یک دانشمند ریاضی که توانایی علمی فوق العاده‌ای داره نتونه یک مبحث ساده رو خوب انتقال بده.
اما خب مدرک چیو میتونه به ما ثابت کنه؟ شخصی که مدرک لیسانس داره (و ترجیحا از دانشگاه دولتی) میشه فهمید که حداقل از نظر هوشی و پشت کار در حدی بوده که تونسته امتحانات دانشگاهی رو پشت سر بگذرونه و اگه از یک دانشگاه مطرح تو کشور مدرک گرفته باشه مثل دانشگاه تهران، امیرکبیر، شریف، فردوسی مشهد، اصفهان، شهید بهشتی و …. این رو به ما ثابت می کنه که با فردی با ضریب هوشی بالا طرف هستیم که خودش در زمان تحصیل حتما نمرات بالایی داشته و مفاهیم و مسائل سخت و پیچیده درسی رو یک بار با موفقیت پشت سر گذاشته که الزاما شاید نتونه به خوبی به شما منتقل کنه. به طور کلی پیشنهاد ما اینه برای دروس ابتدایی که ساده تر هستن و دروس متوسطه که صرفا هدفمون گرفتن نمره قبولی باشه نیازی به مدرک از دانشگاه های معروف نیست و زبان بیان معلم تاثیر بیشتری داره اما اگه هدف گذاریتون این باشه که نمره بالایی کسب کنید شاید وجود مدرک از دانشگاه های خوب یکی از آیتم های انتخاب معلم خصوصی حرفه‌ای باشه.
اما تو دنیایی که با فتوشاپ خیلی راحت میشه هر مدرکی رو جعل کرد پس شاید خیلی از مدرسین ادعاهای غیر واقع هم داشته باشن که یکی از راه حل های این موضوع وجود وبسایتی مث “استاد ریاضی” هست که هر معلمی بخواد داخل سایت فعالیت کنه، مدارکشون رو بررسی و تایید می کنه.
هزینه تدریس خصوصی چقدر باشه خوبه؟
شاید بررسی این مورد خیلی راحت نباشه چون مرجعی برای قیمت گذاری وجود نداره متاسفانه قیمت ها علی الخصوص در شهر های بزرگ افزایش چشمگیری داشته و عملا گرفتن معلم خوب با قیمت مناسب سخت تر شده. مشاهدات ما این بوده معلمینی وجود دارن که برای یادگیری شیوه تدریس حتی مبلغی از دانش آموز نمیگیرن و رایگان یاد میدن که انتخاب این دبیران میتونه یک ریسک باشه، در کل قیمت گذاری یک فرآیندیه که از چند عامل مهم نشئت میگیره پس خیلی راحت نمیشه یک نظر داد ولی معمولا 70 تا 80 درصد مواقع چون بازار رقابتی وجود نداره و هر خانواده شاید به دو یا یه معلم خوب دسترسی دارن خیلی نمیتونن سر قیمت قدرت انتخاب داشته باشن و معمولا با شیوه‌ی همیشگی چونه زدن سعی در تخفیف گرفتن می کنن. عوامل قیمت گذاری به شرح زیره:
سابقه تدریس
خب طبیعتا هرچقدر سابقه تدریس بیشتر باشه و کارش خوب باشه چون دانش آموزان زیادی استاد رو میشناسن و باهاش کلاس خصوصی میگیرن و تایمش پر میشه معمولا قیمت بالاتری داره اما توصیه ما اینه اگه تا امتحان پایان ترم اول یا دوم فاصله زیادی دارید میتونید معلم هایی با سابقه تدریس کمتر رو هم تست کنید ولی اگه نزدیک به امتحانتون هستید کار کردن با معلمی که اثبات شده براتون مهم تره ضمنا بارها مشاهده شده بین معلمین تازه کار افراد با قدرت بیان بسیار خوب و قیمت های مناسب پیدا میشن اما تجربه تدریس طولانی در یک پایه درسی باعث میشه که دبیر مورد نظر تسلط خوبی روی حل انواع مختلف سوالات امتحانی داشته باشه
مدرک تحصیلی استاد
هرچقدر مدرک مدرس از دانشگاه بهتری باشه و هر چقدر با درس مورد تدریس مرتبط تر باشه به دلیل تسلط بیشتر معمولا قیمت های بالاتری هم برای کلاس خصوصی باید پرداخت کنید مثلا اگه برای درس شیمی یک معلم دارای تحصیلات کارشناسی ارشد شیمی از دانشگاه شریف باشه طبیعتا از یک معلمی که دارای کارشناسی مهندسی صنایع از یک دانشگاه متوسط هست و برای تدریس شیمی انتخاب میشه هزینه کمتری پرداخت می کنید
دبیر رسمی آموزش پرورش بودن یا نه؟
دبیران رسمی که در مدارس تدریس می کنند و چون شغل اصلیشون تدریس هست و به دلیل اینکه تایم آزاد کمتری دارن معمولا قیمت های بالاتری برای پرداخت نیاز هست اما همگی میدونیم که همه‌ی معلمان مدارس الزاما قدرت بیان خوبی ندارن و اگه میخوایم با یک معلم شاغل کلاس برداریم بهتره از دانش آموزان مدرسه‌ای که فعالیت می کنن در مورد کیفیت درس دادنشون صحبت و بررسی کنیم
تدریس در منزل دانش آموز یا استاد
هزینه بالای جابجایی در شهر های بزرگ و علی الخصوص در شهر تهران و زمان هدر رفت برای رفت و آمد طبیعتا به هزینه های تدریس اضافه می کنه و ترجیحا نزدیک بودن محل سکونت ها (چه تدریس در منزل دانش آموز و چه تدریس در منزل استاد) باعث کاهش قیمت میشه.
قدرت بیان و انتقال استاد
قدرت بیان و انتقال استاد مهم ترین عامل برای پولی که پرداخت میشه هست و باید بعد از یک جلسه توجه کنید که چقدر تونستید از مطالبی که گفته شده رو یاد بگیرید و پیدا کردن معلم با این ویژگی ها از طریق گرفتن کلاس خصوصی با معلم های مختلف و کاربلد به دست میاد
پایه تحصیلی
با افزایش پایه تحصیلی به دلیل سخت تر شدن دروس و انتقال مفاهیم قیمت ها افزایش پیدا می کنه و مقایسه هزینه تدریس پایه های ابتدایی و متوسطه کار درستی نیست
از یک معلم خصوصی باید چه انتظاراتی داشته باشیم؟
خب این مورد خیلی مهمه که معلم با دانش آموز چه رفتاری داره چون بعد از یادگیری خوب یک مطلب توسط دانش آموز حالا نوبت به مرحله آزمون میرسه یعنی چی؟ فرض کنید یک معلم حرفه‌ای به من یک مطلب رو خوب یاد داده و رفته و بعد از اون من چند سوال رو میذارم رو‌به‌روم ببینم بلدم یا نه؟ تو این مرحله مهم ترین عامل اعتماد بنفسه، اگه اعتماد بنفس دانش آموز پایین باشه و خانواده، معلم مدرسه و مهم تر از همه ی اونها معلم خصوصی نتونسته باشه اعتماد بنفس خوبی به دانش آموز منتقل کنه شاهد دانش آموزانی هستیم که بلدن جواب سوال رو اما به دلیل ضعف اعتماد بنفس همیشه نمی دونن از کجا شروع به حل یا نوشتن جواب سوال کنن. گرفتن معلم خصوصی مث یک شمشیر دو لبه اس که میتونه باعث رفع اشکال و سوال های درسی دانش آموز بشه و بتونه دروس رو به صورت مفهومی یاد بگیره یا اینکه دانش آموز رو وابسته معلم خصوصی کنه و با کاهش اعتماد بنفس نتونه هیچ وقت در آینده خودش به شخصه چیزی یاد بگیره، پس حرفه‌ای بودن استاد اینجا حرف اول رو میزنه حالا با این اوصاف مهم ترین انتظارات ما بعد از گرفتن یک معلم میتونه این باشه:
کلاس تعاملی
اگه در کلاس خصوصی معلمی به صورت یک طرفه فقط توضیح دهنده و حل کننده سوال باشه و دانش آموز صرفا مشاهده کننده باشه مطمئنا مدرس خوبی نداره. معلم باید طوری تدریس کنه که حین درس دادن دانش آموز دائما درگیر مطلب بشه و سوالاتی مشابه سوالات تدریس شده معلم حل کنه و فضای تدریس با توجه به دانش آموز پیش بره نه خیلی ساده که دانش آموز تقریبا خیلی از مطالب رو بلد باشه و نه اینکه خیلی بالاتر از دانش آموز باشه و اصن متوجه تدریس نشه چه بخواد به اینکه سوال کنه. یک معلم خوب دائما حین تدریس از یادگیری دانش آموز با سوال پرسیدن مطمئن میشه و مثلا میپرسه “این مطلب رو یاد گرفتی یا دوباره توضیح بدم” و دائما از دانش آموز میخواد که سوال ها رو حل کنه
نوع تدریس
اگه معلمی کل یک جلسه رو به فقط به توضیح مفاهیم بپردازه و یا فقط نمونه سوالات امتحانی حل کنه خوب نیست چون اگه معلمی فقط سوال حل کنه و از مفاهیم چیزی یاد نده دانش آموز تو مقاطع بعدی برای یادگیری مفاهیم سخت تر که نیاز به پایه قویتری دارن به مشکل میخوره و اگه معلمی فقط درس بده و سوال امتحانی حل نکنه طبیعتا دانش آموز با کاربرد اون چیزهایی که یاد گرفته آشنا نمیشه و نمی تونه تو امتحان خوب ظاهر بشه این قسمت هم بایستی معلم با سوال کردن از دانش آموز متوجه بشه که چقدر در مدرسه تونسته مطالب درسی رو یاد بده و چقدر نیاز داره سوال حل بشه. ضمنا اگر هدف از گرفتن معلم خصوصی کسب نمره بالا در امتحانات پایانی مداس هست بایستی معلم نمونه سوالات امتحانی که از مدارس جمع کرده یا در کتاب های خاصی جمع شده حل کنه و از درس دادن از کتاب های کمک آموزشی ساده یا فراتر از انتظارات کتاب درسی خودداری کنه.
حتما باید تشویق کننده باشه
منظور از تشویق به صورت زبانی در تدریس هست یعنی اینکه اولا سوالاتی که حل می کنه و به دانش آموز میده باید متناسب باشه و یکم از سواد دانش آموز بالاتر باشه و پله پله سخت تر بشه و دوما هرسری که دانش آموز موفق به حل کردنش میشه بهش بگه چقدر باهوشه و میتونه خوب یاد بگیره، شاید این یه کار ساده باشه ولی تاثیری که در ضمیر ناخودآگاه دانش آموز میذاره باعث میشه که اعتماد بنفسش بیشتر بشه و در دروس و مهارت های دیگه به این باور میرسه که من میتونم یاد بگیرم و این شاید مهم ترین قسمت این مطلب باشه که حتما باید بهش توجه کرد
معلمی که پیگیر نباشه معلم نیست
شاید تعجب کنید ولی بخش مهم تدریس خصوصی و اثربخش بودنش به بعد از کلاس ربط داره اگه درسی که دانش آموز یاد گرفته رو رو تو خلوت ننشینه و مرور نکنه و سوالات مشابه رو حل نکنه به مرور زمان مغز تشخیص میده که اون اطلاعات اضافیه و فراموششون میکنه پس حتما باید با مرور کردن و حل سوالات امتحانی تثبیت بشه، خب این قسمت دو وجه داره در وهله اول معلم باید برای هر جلسه‌ای که تدریس می کنه برنامه داشته باشه و تمریناتی که برای اون جلسه هست رو به دانش آموز بده و در اول جلسه بعدی پیگیری و رفع اشکال کنه (حجم این تمرینات هم خیلی زیاد و خیلی کم نباشه) ولی بارها شاهد بودیم دانش آموز تمرینات معلم خصوصیش رو انجام نمیده و تنبلی می کنه که نقش خانواده ها در اینجا بسیار مهمه و از طریقی که میدونن باید فرزندشون رو مشتاق به حل تمرین های در خواستی معلمشون بکنن. ذکر یک نکته واجبه :
اگه بهترین معلم خصوصی کشور رو هم استخدام کنین که به فرزندتون درس یاد بده تا زمانی که بعد از کلاس دانش آموز سوال و تمرین حل نکنه انتظار پیشرفت سواد یا نمره فرزندتون رو نداشته باشید
منظم بودن و وقت شناسی و متعهد بودن هم از ویژگی های مهم یک مدرس حرفه‌ای به حساب میاد.